Scratch, AbiDuino, mechatronika – nowoczesna edukacja
Nauka mechatroniki w oparciu o darmowe i legalne oprogramowanie jako sposób na nowoczesne, zupełnie inne niż dotychczas, zajęcia informatyki.
W dzisiejszych czasach wiele się mówi o tym, aby nasza młodzież wybierała studia techniczne. Brakuje nam zdolnych inżynierów, sprawnych techników, mistrzów praktycznych zawodów.
Jednocześnie jasne dla wszystkich jest, że współcześnie 95% zawodów technicznych opartych jest o komputery. Wiele z zawodów musi wykorzystywać tzw. „komputery przemysłowe”, sprzętowe sterowniki i przekaźniki. Logicznym zatem wydawałoby się, aby na lekcjach informatyki pokazywać dzieciom takie rozwiązania, które zachęcą je do wybierania w przyszłości technicznych kierunków nauczania i pracy. Tymczasem… ponad 80% czasu w gimnazjum i ponad 40% czasu w technikum/liceum stanowi nauka „jednego słusznego” (znacie ten zwrot?) systemu operacyjnego oraz pakietu biurowego, od jedynie słusznego producenta (to dotyczy moim zdaniem ok. 80% naszych szkół – szacunek na podstawie rozmów z nauczycielami). Efekt tego sposobu nauczania jest opłakany. Niejednokrotnie mam do czynienia z młodzieżą, która nie potrafi obsłużyć komputera, jeśli tylko nie widzą przycisku opisanego „START” w lewym dolnym rogu ekranu. Zresztą, spróbujcie samodzielnie wyszukać jakiś program w najnowszej wersji pewnego systemu operacyjnego ? Taka młodzież już na starcie w dorosłe życie stoi na gorszej pozycji. Często nie zna „zasad” działania różnych systemów operacyjnych, a jedynie potrafi klikać w odpowiednio wyglądające ikony na zielonym pulpicie.
Tymczasem w zasięgu ręki mamy dostępne darmowe, otwarte dla wszystkich, legalne oprogramowanie, które pozwala na nieskończoną naukę i zabawę.
To Open Source – dzięki pracy dziesiątków tysięcy programistów/entuzjastów z całego świata, każdy może używać tego oprogramowania.
Wróćmy teraz do naszych lekcji informatyki, a konkretnie do podstawy programowej, która mówi m. in.:
Na III etapie edukacyjnym dopuszcza się wprowadzenie języka programowania, takiego jak Logo lub Pascal, które mają duże walory edukacyjne i mogą służyć kształceniu pojęć informatycznych.
Czy „takiego jak” oznacza tylko i wyłącznie? Bez żadnych możliwości odstępstwa? Osobiście uważam, że kształcenie pojęć informatycznych może być również dokonywane innymi narzędziami – w końcu to nauczyciel dysponuje szeroką autonomią w doborze narzędzi edukacyjnych.
Dlatego też chciałbym zaproponować środowisko Scratch – to edukacyjny język obiektowy, stworzony jako środek do nauczania dzieci i młodzieży (od 8 lat wzwyż) podstaw programowania oraz środowisko programistyczne służące do tworzenia i uruchamiania programów w tym języku.
Scratch umożliwia łatwe tworzenie interaktywnych historyjek, animacji, gier, muzyki oraz sztuki. Programowanie odbywa się w sposób wizualny – elementy języka mają kształt puzzli i mogą być klikane myszką oraz przeciągane w celu ułożenia ich w określonym porządku. W ten sposób tworzy się kod przypisany określonemu obiektowi. Obiekty (np. postacie) można wybierać z menu lub importować z zewnątrz.
Działanie tego wspaniałego narzędzia wspierane jest przez wiele fundacji mi.in.: National Scince Fundation, Intel, Microsoft, LEGO, Google, Dell, Code-to-Learn Foundation i innye. Dzięki temu Scratch jest cały czas rozwijany i co najważniejsze dostępny bezpłatnie. Używany jest w ponad 150 krajach, a dostępny jest w ponad 40 wersjach językowych – polskiej także.
Scratch może z powodzeniem w naszych szkołach zastąpić „wysłużone” już LOGO. Idealnie nadaje się do konstruowania algorytmów, jest interaktywny, obrazkowy, tworzenie prostego programu to czysta zabawa, a przecież nie od dziś wiadomo, że dzieci lubią się bawić, uczyć przez zabawę.
A teraz przejdźmy do sedna – mechatroniki. Wg Wikipedii istota mechatroniki polega na dodawaniu (w coraz większym stopniu) rozwiązań elektronicznych do mechanizmów w celu uzyskania możliwie najlepszych efektów.
Jak widać, to jest połączenie wielu dziedzin. Skupię się tutaj na dwóch:
- Sterowanie – niedrogie, oparte o tzw. Open Hardware
- Oprogramowanie – darmowe, legalne dla wszystkich
Sterowanie – sterownik/kontroler, to elementy, które powinni poznać młodzi ludzie, chętni do nauki techniki. Tak, tak, technologia jest dla wszystkich – tak samo mężczyzn jak i kobiet. Chciałbym przedstawić platformę Arduino, opartą na prostym projekcie Open Hardware przeznaczonym dla mikrokontrolerów montowanych w pojedynczym obwodzie drukowanym, z wbudowaną obsługą wejścia/wyjścia oraz standaryzowanym językiem programowania.
Oprogramowanie – szkoła powinna nauczać takiego oprogramowania, które jest dostępne dla wszystkich. I to zarówno pod względem finansowym (najlepiej za darmo), jak i prawnym (otwarte licencjonowanie bez zastrzeżeń) oraz technologicznym (dostępne dla najbardziej rozpowszechnionych systemów operacyjnych, a więc: Linux, MacOS, Windows).
Chciałbym przedstawić tutaj S4A, czyli Scratch for Arduino – to właśnie modyfikacja środowiska Scratch, wykonana przez wolontariuszy dla innych. Taka postawa uczy młodych ludzi działania „pro publico bono”, a także pozwala używać tego oprogramowania wszędzie za darmo i w pełni legalnie. Dzięki temu możemy uczyć się, bawić, pracować – w szkole, w domu, gdziekolwiek i kiedykolwiek, na dowolnym systemie operacyjnym. Bez żadnych ograniczeń i dyskryminacji.
No tak, teraz czas na dyskusję, czy warto uczyć mechatroniki?
Warto